Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury „w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” w budynkach zawierających strefy pożarowe o kubaturze przekraczającej 1000 m3 lub zawierających strefy zagrożone wybuchem, istnieje obowiązek instalowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu. Wyłącznik ten powinien odcinać dopływ energii elektrycznej do wszystkich odbiorników z wyjątkiem zasilających instalacje i urządzenie, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas pożaru.
Do urządzeń tych należy zaliczyć:
- Pompy pożarowe,
- dźwiękowy system ostrzegania,
- Oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne,
- Windy przeznaczone dla ekip ratowniczych,
- Systemy technicznych zabezpieczeń pożarowych,
- Wentylację pożarową (w tym zasilanie napędów klap dymowych),
- System alarmu pożarowego,
- Urządzenia łączności, których funkcjonowanie jest niezbędne podczas akcji gaśniczej.
Wyłącznik ten powinien być instalowany przy głównym wejściu do budynku (obiektu) lub złączu i odpowiednio znakowany. Odcięcie dopływu prądu przeciwpożarowym wyłącznikiem nie może powodować samoczynnego wyłączenia drugiego źródła energii elektrycznej ( w tym zespołu prądotwórczego) z wyjątkiem źródła zasilającego oświetlenie awaryjne, jeżeli występuje ono w budynku.
Z dostępnych wyłączników, które mogą spełniać funkcję przeciwpożarowego wyłącznika prądu najkorzystniejsze są wyłączniki z cewką wzrostową. Cewka wzrostowa działa przy zwarciu i jest zasilana z jednej wybranej fazy. W celu zabezpieczenia jej poprawnego funkcjonowania należy jej sterowanie projektować z wykorzystaniem przełącznika faz, który automatycznie przełącza zasilanie na aktywną fazę w przypadku zaniku napięcia w jednej z faz zasilających.
Wyłącznik taki musi jednak posiadać możliwość ręcznego sterowania, które jest niezbędne w przypadku awarii lub chwilowego zaniku zasilania budynku (obiektu budowlanego) objętego akcją gaśniczą.
Sterowanie wyłącznikiem należy projektować z wykorzystaniem włączników zwiernych chronionych szybką szklaną. Przyciski zwierne uruchamiające przeciwpożarowy wyłącznik prądu należy instalować przy wejściu do budynku (obiektu) lub w pobliżu złącza. Sterowanie przeciwpożarowym wyłącznikiem prądu może być dodatkowo realizowane z innych miejsc budynku (obiektu budowlanego) wskazanych przez inwestora lub użytkownika.
Zastosowanie wyłącznika, który można uruchomić po zbiciu szybki uniemożliwia przypadkowe jego sterowanie oraz pozwala na bezpieczne wyłączenie zasalania przez strażaków podczas akcji gaśniczej.
W przypadku zabudowy szeregowej, każda część budynku posiadająca osobny WLZ powinna być wyposażona w taki wyłącznik jeżeli kubatura całego budynku przekracza 1000 m3. Problem pojawia się gdy w budynku jest zainstalowany zespół prądotwórczy przeznaczony do zasilania awaryjnego lub UPS pracujący w systemie zasilania gwarantowanego.
Wyłącznik prądu i agregat prądotwórczy
W przypadku, gdy planowana jest instalacja zespołu prądotwórczego konieczna jest instalacja automatyki SZR (w skrajnym przypadku jest to ręczny przełącznik) sieć/agregat. Dopuszczalne jest zainstalowanie osobnego włącznika sterującego awaryjnym zatrzymaniem zespołu prądotwórczego, który należy zainstalować obok włączników uruchamiających przeciwpożarowy wyłącznik prądu i odpowiednio opisać.
Odcięcie dopływu prądu powinno zatem nastąpić na wyjściu przełączającego zasilanie z sieci na zespół prądotwórczy. Jeżeli jest technicznie możliwe sterowanie przeciwpożarowym wyłącznikiem prądu oraz awaryjnym wyłączeniem zespołu prądotwórczego wspólnym włącznikiem uruchamiającym, należy takie rozwiązanie przyjąć w opracowywanym projekcie.
W przypadku instalowanie zasilacza UPS obok włączników uruchamiających przeciwpożarowy wyłącznik prądu należy zainstalować wyłącznik awaryjny UPS, który należy odpowiednio opisać. Z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego oraz dogodnej eksploatacji zasadnym wydaje się wydzielenie instalacji zasilającej urządzenia pożarowe i zainstalowanie osobnej rozdzielnicy z zabezpieczeniami tej instalacji.
W tym miejscu należy zwrócić uwagę na często stosowane przez projektantów rozwiązanie, w którym podczas pożaru zasilanie systemu zasilania urządzeń pożarowych przejmuje zespół prądotwórczy. Jest to rozwiązanie niewłaściwe z uwagi na to, że agregat prądotwórczy jest źródłem „miękkim”, którego impedancja obwodu zwarciowego ulega silnym zmianom podczas zwarcia w przeciwieństwie do systemu elektroenergetycznego.
Zespół prądotwórczy powinien stanowić awaryjne źródło zasilania, uruchamiane tylko w przypadku przerwy w dostawie energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznej.
Sterowanie elektryczne wyłącznikiem daje również komfort psychiczny i pozwala bezpiecznie wyłączyć zasilanie budynku podczas akcji gaśniczej prowadzonej przez Straż Pożarną. Wykonanie wyłącznika a w sposób tradycyjny powoduje, że strażacy w obawie przed porażeniem prądem elektrycznym boją się wyłączyć zasilanie i wzywają pogotowanie energetyczne, które nie zawsze może wspomóc akcję gaśniczą.